RADIO

WESTERN ARMENIA

 

METEO EN

ARMENIE OCCIDENTALE

 

ACTUALITΙ

 

EUROPE

 

DOSSIERS

 

DOCUMENTS

 

INTERNATIONAL

 

POLITIQUE

 

VIDEOS

 

EVENEMENTS

 

ANNONCES

 

ARCHIVES

 

FORUM

 
 
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

WAN © 2008

ՋԱՎԱԽՔ

   2008 թ,  օգոստոս  16                                     Politique               

Ժիրայր Սեֆիլյան. Վրացական իշխանության դավադիր հայաթափման ծրագրին մասնակցում են նաև Երևանի իշխանությունները

 -Ինչպես կգնահատեք իրավիճակը, որն այսօր տիրում է Ջավախքում:

 Այսօրվա վիճակը, ես կասեի,  շարունակություն է նախորդ տարիներից սկսված գործընթացներին: Արդեն քանի տարի է` Մ.Սահակաշվիլու իշխանության գալուց հետո, վրացական պետությունը պլանավորած հայաթափման ծրագիր է իրականացնում: Այդ փաստը մեզ համար զարմանալի չէ: Վրացիները միշտ էլ ցանկացել են, որ այդպես լինի, բայց մեզ անհանգստացնողը մեր հայերի պառակտվածությունն է և անկազմակերպվածությունը: Այս իմաստով, ցավալիորեն,  մենք` փոխանակ օր օրի միակամվելու, պառակտվում ենք, պառակտումն էլ ավելի է խորանում մեզանում: Եվ այսօր արդեն հասել է գագաթնակետին, երբ հայերը կրակում են իրար վրա: Երևույթն այն է, որ ասում են` ահա միլպետը հայ է, սպանվող ոստիկանը հայ է, կրակողը` հայ: Վերջիվերջո հայերը իրար են կրակել: Իսկ վրացիներն էլ ասում են, որ ստիպված ենք գնալ` վերականգնելու մեր երկրի անդորրը: Այս իրավիճակը գնահատում եմ շատ ծանր: Եվ եթե եկող ժամանակահատվածում մենք` հայերս խելքի չգանք և չփորձենք լուրջ քայլեր անել` հակազդելու իրականացվող ծրագրին, ցավալի կլինի Ջավախքի վիճակը, քանի որ սրընթաց հայաթափման վտանգը մեծ է:

 -Լուրջ քայլեր ասելով` ի՞նչ  նկատի ունեք:

 Լուրջ քայլերի մեջ մտնում են շատ գործոններ ու ծրագրեր: Առաջին հերթին, այդ հողի վրա ապրող ժողովուրդը պիտի կարողանա ինչ-որ չափով միակամություն դրսևորի և կարողանա դիմադրել: Այս տրամադրությունը պիտի լինի ժողովրդի մոտ: Կողքից օգնությունները անշուշտ կարևոր է, բայց գլխավոր դերը ժողովրդինն է: Կարևոր է նաև, որ Երևանում դա հասկանան:

-Արդյո՞ք գտնում եք, որ հայկական կողմը պասիվություն է դրսևորում այս հարցում և չի միջամտում, որպեսզի չվտանգի հայ-վրացական հարբերությունները, թե այլ նպատակներ կան:

 Մեր Հայաստանի Հանրապետություն կոչվածը խորը հիվանդության մեջ է: Նաև այս պատճառով է, որ Հայաստանը չի կարող պետք եղած օժանդակությունը ցուցաբերի:  Ես կասեի նաև ավելին, վրացական իշխանության դավադիր հայաթափման ծրագրին մասնակցում են նաև Երևանի իշխանությունները: Ոչ թե նրանք չեն տիրապետում եղելությանը և չեն միջամտում, այլ հենց իրենք են մասնակցում: Տարիներ առաջ նույն “ապազգային” կոչվող լևոնյան իշխանության օրոք, եթե վրացական իշխանությունը Ախալքալաքից որևէ մի հանցագործի ուզենար ձերբակալել, պետք է Երևանից թույլտվություն ստանար, իսկ այսօր այսպես կոչված □ազգային□ իշխանությունների օրոք ոչ միայն Երևանի թույլտվությունը չի խնդրում հանցագործներ ձերբակալելուց, այլ արդեն հանդգնությության են գնում ձերբակալելու հայ ազգային գործիչների, փաստորեն լևոնյան իշխանության օրոք Ախալքալաքը փաստացի Հայաստան է եղել: Բայց իշխանափոխությունից հետո օր օրի մոռացվեց Ջավախքի նշանակությունը: Ինչ-որ պահից հետո նոր իշխանությունները իրենց արտաքին կապերը ամրապնդելու և Սահակաշվիլուն դուր գալու նպատակով ամբողջ Ջավախքը հանձնեցին Թիֆլիսին: Նաև հիշենք հայ-վրացական սահմանի հսկողության ամրապնդումը: Բավրայի սահմանակետում վրացի սահմանապահից ավելի կեղեքող է հայ սահմանապահը: Դա միայն ի վնաս մեզ է, ի վնաս Ջավախքի ժողովրդի: Փաստերը շատ են, ուզում եմ ասել այն, որ երևանյան իշխանությունները մեղսակից են հայաթափման  օպերացիային, որ կատարվել է նախորդ տարիներում և շարունակվում է առ այսօր:  Ուստի, Ջավախքին լուրջ և արդյունավետ օժանդակություն կարելի է սպասել միայն իշխանափոխությունից հետո: Եվ այդ ժամանակ միայն հնարավոր կլինի կասեցնել այդ դավադիր ծրագիրը: Բայց մինչև այդ մենք խնդիր ունենք գոնե հակառակորդի ոտնձգությունները դանդաղեցնելու: Այդ պոտենցիալը մենք ունենք, եթե մենք մի քիչ խելքի գանք:

 Ըստ Ձեզ, ինչի՞ հետ են կապված Գուրգեն Շիրինյանի և “Միասնական Ջավախքի” ակտիվիստների ձերբակալությունների դեպքերը, ինչու հենց այս ժամանակահատվածում: Արդյոք Կարս-Ախալքալաք երկաթգծի բացման նախօրեն էր հիմնապատճառը, թե այլ դրդապատճառ կար:

 Ընդհանուր հայաթափման ծրագիրը ներառում էր նաև այն հանգամանքը, որ մինչև Կարս-Ախալքալաք երկաթգծի գործարկելը Ջավախքում պետք էր հավանական ազգայնական առողջ ուժերին վերացնել: Եվ այս գործընթացը սկսվեց մոտ 2,5 տարի առաջ: “Միասնական Ջավախքի” տղաները այս վերջին տարիներին ապացուցեցին, որ միակ առողջ ուժն են, որը ոչ ենթարկվում է Թբիլիսիին, ոչ էլ  հակահայ երևանյան կենտրոնին: Մնացած բոլոր ուժերը, եթե այդպիսիք կան, ենթարկվում են այս կենտրոններին: Այդ պատճառով երիտասարդները հալածվեցին երկու կողմից: Մեծ հաշվով, եթե նայենք աշխարհաքաղաքական դիտանկյունից, մինչ երկաթգծի գործարկելը պետք էր մաքրել այդ դաշտը: Սա թուրք-վրացական նախագիծ է: Իսկ Գուրգեն Շիրինյանի հետ կապված դեպքը գործողությունների հետևանք է: Մի օր դա պետք է կատարվեր: Գուրգենը, ըստ էության, պաշտպանվել է, ոչ թե հարձակվել: Երբ որ քո տան վրա հարձակվում են, դու իրավունք ունես պաշտպանվելու, լինի դա հայ ոստիկան, թե վրացի: Գուրգենի արարքը նաև ուսուցանելի է ինչ-որ չափով, որ` սա մեր երկիրն է, իրենք իրավունք չունեն ապօրինաբար ում ուզեն բռնել` բռնեն: Երևի Գուրգենը առաջին տղամարդն էր, որ գնաց այս ծայրահեղ քայլին: Գուրգենի արածը ոչ թե իր համար է, այլ բոլոր հայերի համար: Զոհված ոստիկանը Երևանի և Թբիլիսիի հակահայ գործունեության զոհն է:

Գուրգենը մերօրյա ֆիդային է դարձել: Եթե պատմությունը թերթենք, ֆիդայի մարդը իր աչքի առաջ ամեն ինչ պետք է ունենա, նույնիսկ մահը; Մահից պետք չէ վախենալ, երբ որ մտել ես ազգային գործունեություն, ազգային գործունեությամբ զբաղվելը շատ վտանգավոր գործ է: Հուսով եմ, որ կամաց-կամաց Ջավախքի բնակչությունը կփորձի իր իրավունքները պաշտպանել  ինքնապաշտպանության համար անհրաժեշտ բոլոր միջոցներով:  

- Ըստ Ձեզ, շահագրգռված է արդյոք Վրաստանը լուծելու Սամցխե-Ջավախք-Ծալկա տարածաշրջանի հայկական բնակչության հիմնախնդիրները։

 Չէ, երբեք: Վրացիները շահագրգռված չեն որևէ խնդիր լուծել: Նրանք շահագրգռված են հայաթափել Ջավախքը, առաջին հերթին ազատվել չենթարկվող տարրերից, վերջնական արդյուքնում` վրացականացում: Վրացական իշխանություններից ես ոչ մի լավ բան չեմ սպասում, ոչ էլ զարմանում եմ, որ իրենք այդպիսին են: Ըստ էության, եթե պատմությունը թերթենք, վրացական ղեկավարությունը վերջին 100 տարում թուրքերից շատ բանով չեն տարբերվում:   

Ջավախքը ես համարում եմ հայկական հող, ես Ջավախքի ապագան պատկերացնում եմ փաստացի միացած Հայաստանին, դե յուրե ինչ անուն ուզւոմ են դնեն: Բայց ինչպես Արցախն է այսօր փաստացի Հայաստանին միավորված, այնպես էլ Ջավախքի ապագան պետք է այդպես լինի:

  -Ի՞նչ հարթությունում և ինչպիսի՞ միջոցներով պետք է լուծվեն Սամցխե-Ջավախք-Ծալկա տարածաշրջանում լեզվական, կրոնական, մշակութային ժառանգության պահպանման և մյուս հիմնախնդիրները:

 Իմ կարծիքով, նրանք պետք  է աշխատեն ոչ միայն լեզվի կարգավիճակ ստանալու  կամ մշակութային հիմնախնդիրները առանձին լուծելու գործի վրա, այլ քաղաքական իմաստով զուգահեռ պիտի բարձրացվի նաև ինքնակառավարման հարցը, ինքնակառավարումը պետք է լինի հայերի ձեռքում: Բովանդակությունը սա պետք է լինի, իսկ թե անունը ինչ ենք դնում` էական չէ: Լեզուն, կրոնական  կամ մշակութային խնդիրները ածանցյալ են: Հարցը պետք է գլոբալ ձևով բարձրացնել: Եթե չենք բարձրացնում մեր ամբողջական իրավունքներին տեր կանգնելու խնդիրը, մյուս դաշտում մենք կպարտվենք:

 -Ինչպե՞ս եք գնահատում Հայաստանի կողմից Սամցխե-Ջավախք-Ծալկա տարածաշրջանի հայկական բնակչության իրավունքների պաշտպանությանն ուղղված քայլերը: 

 Հայատանի իշխանությունները ոչ միայն խանգարել են հայերին, որոնք ուզում են լավ բան անել Ջավախքում, այլ օժանդակել են Թիֆլիսին: Նույն Վ. Չախալյանի արտաքսումը 2006թ-ին, մինչ արտաքսելը` հարձակումը և Գ. Շիրինյանի դանակահարումը դրա վառ ապացույցն է:

Հայաստանի իշխանությունները դանակահարողին ձերբակալելու փոխարեն ձերբակալեցին Վահագն Չախալյանին, դատեցին, այնուհետև արտաքսեցին Հայաստանից: Գուրգեն Շիրինյանին երևույթապես դանակահարել է Հայաստանի իշխանությունները:

Կատարվածի ձեռագիրը որքան նման է  հայտնի մարտիմեկյան դեպքերին հաջորդող ձերբակալություններին և դատավարություններին:

Եթե Հայաստանը Վահագնին չհանձներ, Թիֆլիսը չէր համարձակվի ծախու միլպետներով Վահագններին հալածել: Եթե Հայաստանը վաղը մի հայտարարություն անի` թեկուզ արտգործնախարարի տեղակալի բերանով, որ դադարեցնեն այդ ամենը, վրացական կողմը կդադարեցնի: Բայց այդպիսի բան չենք լսի:   

-Ինչպե՞ս եք վերաբերում այն փաստին, որ վրացական իշխանությունները հայ-վրացական սահմանագծում գտնվող հայաբնակ Նինոծմինդայի շրջանում կալանավայր են կառուցում։ Ըստ Ձեզ, այս շինարարության տակ քողարկված են  արդյո՞ք տեղի հայության դեմ ուղղված այլ նպատակներ։ 

 Բնականաբար շատ բացասական եմ վերաբերում: Սա շատ պարզ ծրագիր է. 1000-ից ավելի կալանավորների մասին է խոսվում, հանցագործ աշխարհն էլ հայտնի է, որ խաղալիք է հատուկ ծառայությունների ձեռքում: Հանցագործ աշխարհով նրանք շարունակելու են պղծել մեր հողը: Պետք է ամեն կերպ աշխատենք, որ բանտի կառուցումը իրականություն չդառնա: Այստեղ մեծ խաղեր են գնում: Մի քանի տասնյակ ջավախքցիներ միլիարդներ են աշխատում, դրա դիմաց իրենց երկիրը կործանվում է, իսկ իրենք այդ բոլորի համար մտահոգ չեն:

 -Ներկայումս Վրաստանի կազմում գտնվող Սամցխե-Ջավախք-Ծալկա տարածաշրջանի հայության վիճակը տարբերվու՞մ է ժամանակին Սովետական Ադրբեջանի կազմում գտնվող Ղարաբաղի հայության վիճակից։ 

 Սահակաշվիլու գալուց հետո որոշ նմանություններ նկատվում են: Դրանից առաջ Թիֆլիսը բարձիթողի վիճակում էր թողել Ջավախքը: Ինչ թերություններ որ կար դրանից առաջ, մեր` հայկական կողմի խնդիրն էր: Բայց Սահակաշվիլու գալուց ի վեր  պետական ապարատը տարածաշրջանը հայաթափելու հստակ ծրագիր ունի: Այս իմաստով նմանություններ կան, բայց այսօրվա ջավախքահայերի դիրքերը շատ ավելի ուժեղ են, քան մինչև 1988թ-ը արցախահայության: Բայց տեսեք, թե ինչպիսի նվաճումների հասանք: Նախ ասեմ, որ Ջավախքի ժողովրդի մեծ մասը ավելի շատ է կապված մայր հայրենիքի հետ, իսկ մինչև 1988թ.-ը ԼՂ-ի ժողովրդի մեծ մասի կապը Մոսկվա-Բաքու, այնուհետև Երևանի հետ էր: Ի տարբերություն Ջավախքի, ԼՂԻՄ-ը գտնվում էր ամբողջությամբ անկլավային վիճակում: Ջավախքի ժողովրդի վիճակը համեմատաբար շատ ավելի նպաստավոր է, և ավելի նպաստավոր կլինի, եթե մենք կարողանանք տեր կանգնել մեր իրավունքներին:  

-Ձեր կարծիքով, Սամցխե-Ջավախք-Ծալկա տարածաշրջանի հայերը ունե՞ն ինքնավարության պահանջելու իրավունք և դրան հասնելու հնարավորություններ։

 Իրավունք ունենք իհարկե, դա նաև ամրագրված է միջազգային կոնվենցիաներով: Իրավունք ունեն և ինքնավարություն պահանջելու, և հանրաքվե անցկացնելու, և այդ հանրաքվեով կարող են պահանջել միանալ մայր հայրենիքին: Պարզապես մարտավարական իմաստով պետք է լավ մտածել այդ ամենի շուրջ և ճիշտ քայլեր ձեռնարկել: Եթե պառակտվածությունը վերանա և Երևանը խանգարողի դերում չլինի, հնարավորությունները մեծ են:  Անշուշտ, պետք է խաղաղ, փաստաթղթային, իրավական դաշտում մարտնչենք, բայց եթե հակառակորդը փորձի բռնի ուժով հայափաթ անել կամ ինչ-որ բան պարտադրել, այդ ժամանակ մեր իրավունքն է պաշտպանվել և բռնի ուժ կիրառողի ձեռքը բռնել, կոտրել:

 -Արդյո՞ք  Հայաստանը Սամցխե-Ջավախք-Ծալկա  տարածաշրջանի հայության անվտանգության երաշխավորն է։  

Այդպես պետք է լինի, բայց այսօրվա հակահայ իշխանությունները խոչընդոտում են դրան: Հայաստանի Հանրապետությունը պարտավոր է լինել երաշխավորը և Արցախի հայության և Ջավախքի հայության անվտանգությանը:

 -Ի՞նչ ռազմավարական նշանակություն ունի Սամցխե-Ջավախք-Ծալկա տարածաշրջանը Հայաստանի համար:

 Ջավախքը ՀՀ-ի հյուսիսային դարպասն է: Մտավախություն ունենալով, որ Հայաստանի միջպետական հյուսիսային ճանապարհը կարող է փակվել, տարիների ընթացքում հայկական մի մտածելակերպ է ձևավորվել, որ գիտեք ինչ` Ջավախքում պետք է համակերպվել ցանկացած իրականության հետ, չընդվզել, եթե անգամ բռնանում են, փորձում են խլել այն, ինչ քոնն է: Ես կասեի հակառակը` մենք ինչքան պինդ նստած լինենք Ջավախքում, այնքան ժամանակ ճանապարհը բաց կլինի: Այն օրը, երբ հայաթափվի Ջավախքը, կարելի է մտածել, որ ճանապարհը կփակվի: Եթե այսօր ճանապարհը բաց է, միայն Ջավախքի հայ բնակչության շնորհիվ է: Ինչպես Սյունիքը, այնպես էլ Ջավախքը դարեր շարունակ խոչընդոտել են պանթուրքիզմի ծավալապաշտական ծրագրերին: Ջավախքը իր աշխարհագրական դիրքի շնորհիվ վերածվել է միջազգային կոմունիկացիաների խաչմերուկի:

Անկարա-Ախալքալաք-Բաքու երկաթուղին շահեկան է հայության համար միմյայն մի պայմանի առկայության դեպքում. երկաթուղու Ջավախքի հատվածի անվտանգությունը պետք է վերահսկվի Ջավախքի հայության կողմից:

Եթե մենք այսօր չկարողանանք տեր կանգնել մեր Արևելյան Հայաստանի տարածքներին, անիմաստ է դառնում մեր ամբողջ երազանքները Արևմտյան  Հայաստանի առումով:  Աստծո կողմից մեզ տրված հողին մենք պետք է տեր կանգնենք: Սրա մեջ այդ խորհուրդն էլ կա` եթե մենք սա չարեցինք, այսօրվա եղածն էլ, մնացածն էլ` կորցնելու ենք: Ստրատեգիկ նշանակությունը նաև այս իմաստով է, այսինքն` ոչ միայն աշխարհագրական դիրքի ու նյութական հարթության,   այլ նաև հոգևոր առումով:

 -Իսկ ի՞նչ է հարկավոր, որ ժողովուրդը դա հասկանա և գիտակցի:

 -Ժողովուրդը եթե վճռականություն ունեցավ և փողոց դուրս ելավ` ասելով, որ այս եմ ուզում, դրա դեմը ոչ ոք չի կարող առնել: Այս իմաստով տարբեր գործոններ են խանգարել մեզ և դեռ խանգարում են: Սովետական միության օրերին և այսօր էլ Ջավախքում սերունդներ են մեծացել` առանց իմանալու, որ դա իրենց հողն է: Այսօր մի սերունդ է մեծանում, որ գիտելիքների իմաստով բավական թերի է, բայց այսօրվա երիտասարդության մեջ ավելի առողջ օղակներ կան, քան տարեց սերնդի մեջ: Աշխատանք պետք է տարվի ժողովրդի հետ: Մենք իբր թե ունենք քաղաքական կուսակցություններ, բայց դրանք փոխանակ աշխատանք տանեն, հակառակն են անում: 20 տարի է կան կուսակցություններ, որոնք իբր թե գործ են անում, բայց ոչ մի բան չեն անում, իսկ եթե որևէ մեկը փորձի գործ անել, սկսում են քարկոծել նրան: Սա մեր ներքին հիվանդությունն է: Կազմակերպվածություն է պետք, որը սպասելի է կուսակցությունների և պետության կողմից: Բայց քանի որ և’ մեկը, և’ մյուսը, ըստ էության, չկան, դրա համար էլ այս վիճակն է: Մենք այսօր գտնվում ենք նոր կազմակերպվելու օրերի նախաշեմին: Գալիք օրերին նոր երևույթներ են ծնվելու, նոր որակներ: Մեծ հաշվով ես լավատես եմ:

 Ինչպե՞ս եք գնահատում  Հայաստանում գործող ,Վիրահայերի միասնությունե ՀԿ-ի և ,Հզոր հայրենիքե կուսակցության (ներառյալ ,Ջավախքե հայրենակցական միության)    և նման այլ կազմակերպությունների գործունեությունը Սամցխե-Ջավախք-Ծալկա տարածաշրջանի տիրույթում:

 Այդ կազմակերպությունները ոչ մի անգամ իրենց առաքելության մեջ չեն եղել: Առաջին օրվանից դրանք օգտագործվել են որպես գործիք Հայաստանի վատառողջ իշխանավորների ձեռքին, պարբերաբար օգտագործվել են ընտրություններից ընտրություն, ծառայելով անհատների, կամ խմբային շահերին և երբևէ չծառայելով Հայաստանի ու հայության շահերին:  Անհրաժեշտության դեպքում նրանք օգտագործվել են և այս իշխանությունների օրոք կօգտագործվեն նաև Ջավախքում հենց այս նույն երիտասարդների դեմ` “Միասնական Ջավախք”-ի դեմ: Քանի որ Երևանը Թիֆլիսի հետ որոշել է, որ պետք է ճզմել այս ինքնուրույնությունը, նույն իրենց մանկլավիկներին հրահանգում են, որ խանգարեք, քարոզչական դաշտում տարածեք, որ այս տղաները այսպես են, այնպես են: Այս կազմակերպությունների գոյությունը միայն վնաս է բերել:

 

::DJAVAKHK:

 
 

 

 

 

 
 
 

::::  

  

  


    

 

 

:: ::

 

 

 

 

   
   
 
.

 

 

 

 
 
 

 

:: ::